Stap 3: Hoe gedragen verkeersdeelnemers zich in de gemeente?

3.1 Snelheidsgedrag

Snelheid heeft een sterke relatie met verkeersveiligheid. Een beleid gericht op het terugdringen van de overschrijding van de wettelijke toegestane snelheidslimieten leidt tot het afnemen van het aantal ongevallen en de ernst van verkeersongevallen.

In de onderstaande grafiek zijn de verschillende klassen van snelheidsovertredingen per snelheidslimiet weergegeven, uitgedrukt in weglengte per rijrichting. Te zien is dat in totaliteit de meeste overtredingen gemaakt worden op 30 km/u wegen. Tegelijkertijd worden de meeste zware overtredingen gemaakt op de wegen waar 60 km/u gereden mag worden.

In de onderstaande figuur zijn de snelheden per wegvak weergegeven. Te zien is dat snelheidsovertredingen in de hele gemeente voorkomen. Dit heeft in het algemeen te maken met (het ontbreken van) de juiste balans tussen de weginrichting en een geloofwaardige snelheidslimiet. De zware overtredingen vinden over het algemeen plaats buiten de dorpskernen en de lichte overtredingen daarbinnen.

Show image fullscreen

Cross analyse

In de onderstaande figuur staat de zogenaamde CROSS-analyse weergegeven (bron: VIA, 2023). Deze analyse combineert het snelheidsgedrag van verkeersdeelnemers met het aantal (letsel)ongevallen. De kleurenlegenda is als volgt gedefinieerd:

• Hoge snelheidsscore + Hoge ongevalsscore

• Lage snelheidsscore + Hoge ongevalsscore

• Hoge snelheidsscore + Lage ongevalsscore

• Lage snelheidsscore + Lage ongevalsscore

Show image fullscreen

De onderstaande figuren zijn uitsneden van de bovenstaande figuur.

Top 10 van meest onveilige trajecten (VIA, 2023)

In de bovenstaande figuren zijn de top 10 meest onveilige/hoogste risico trajecten binnen de gemeente Oude IJsselstreek gevisualiseerd. Dit zijn:

1. Ulft: Debbeshoek, Dokter Ariënsstraat, Ettenseweg, Frank Daamenstraat

2. Etten: Ettenseweg, Ulftsestraat

3. Silvolde: Berkenlaan

4. Silvolde: Ulftseweg

5. Ulft: N817 Oude IJsselweg

6. Varsseveld: N318 Aaltsenseweg

7. Ulft: ’t Goor

8. Varsselder: N816 (ten zuiden van Ulft)

9. Varsseveld: N330 Zelhemseweg

10. Etten: N317 Slingerparallel

Andere wegen die rood kleuren (hoge snelheidsscore + hoge ongevalsscore) op de kaart zijn:

• N18 (ten noordoosten van Varsseveld)

• Westendorp: Varsseveldseweg en Doetinchemseweg

• N335 Zeddamseweg: ten zuidwesten van Etten

• Gendringen: Azewijnsestraat

• Ulft: Bongersstraat

• N317 Terbrogseweg, ter hoogte van Breedenbroek

• Netterden: Jonkerstraat

• Netterden: Papenkampseweg

• Netterdensestraat – Miltseweg

In de bovenstaande figuur is de top 10 meest onveilige/hoog risico kruispunten binnen de gemeente Oude IJsselstreek gevisualiseerd. Dit zijn:

1. Varsseveld: Harterinkdijk – Kapelweg – Kroezendijk (recent maatregel genomen)

2. Gendringen: Rijnweg - Staringstraat

3. Silvolde: Berkenlaan, Egginkstraat, Schoolstraat

4. Gendringen: Engbergseweg, Rijnweg, Ulftseweg

5. Westendorp: Doetinchemseweg, Stompdijk

6. Etten: N317, Oude IJsselweg

7. Terborg: Bergweg, N818, Silvoldseweg

8. Ulft: Anton Tijdinklaan, Debbeshoek, Staringstraat, Wesenhorstlaan

9. Gendringen: Azewijnstraat, Miltseweg, Netterdensestraat, Wiekenseweg

10. Gendringen: Anholtseweg, Julianastraat

3.2 Verkeersovertredingen

Van de verkeersgerelateerde overtredingen die beboet zijn in de gemeente Oude IJsselstreek zijn geen gegevens beschikbaar.

3.3 Afleiding in het verkeer

Afleiding in het verkeer is een thema wat zeer moeilijk te duiden is. Dit heeft te maken met het feit dat er zeer beperkt informatie beschikbaar is over de mate van afleiding en de relatie tot ongevallen.

Afleiding in het verkeer komt steeds meer voor, onder meer omdat het smartphonegebruik in de laatste jaren sterk is toegenomen. Maar ook vermoeidheid valt onder afleiding en mensen kunnen afgeleid worden door wat ze in de naaste omgeving zien, zoals reclames langs de weg, evenementen of kunstvoorwerpen. Gegevens over dit thema zijn beperkt op lokaal niveau beschikbaar.

Het CROW stelt in de Factsheet afleiding in het verkeer als gevolg van smartphonegebruik (2015) dat de groepen die het meest gebruik maken van de telefoon tijdens de fiets, een grotere waargenomen gedragscontrole hebben en een positievere attitude erover hebben. Dit zijn: meiden, oudere jongeren, vmbo’ers en jongeren die veel fietsen. Deze groepen schatten hun vaardigheden hoog in en hebben een lage risicoperceptie voor het gebruiken van de telefoon op de fiets. Dit wordt in de hand gewerkt doordat maar een beperkt deel aangeeft wel eens een ongeval te hebben gehad als gevolg van het telefoongebruik op de fiets: aangezien men nooit een ongeval heeft meegemaakt, denkt men ook dat het relatief veilig is. Daarnaast speelt bij deze groepen ook een sociaal aspect, waarbij het gedrag van vrienden ook die van de jongeren zelf beïnvloedt.

3.4 Educatie & voorlichting

Er zijn vanuit de gemeente Oude IJsselstreek geen gegevens aangeleverd over de activiteiten die in de gemeente georganiseerd zijn/worden op gebied van verkeerseducatie en voorlichting. De gemeente meldt hierover dat verkeerseducatie door derden wordt georganiseerd (scholen). Behalve dat verkeerseducatie op scholen primair bedoeld is voor één doelgroep (kinderen) en daarmee andere relevante doelgroepen (bijv. beginnende automobilisten of ouderen) niet bediend, betekent dit ook dat er beperkte mogelijkheden zijn voor lokale regie op dit thema. Aan de hand van de gemeentelijke risicoanalyse zal idealiter een plan gemaakt moeten worden waarin verkeerseducatie en voorlichting gebruikt wordt om de lokale risicothema’s aan te pakken. Het is mogelijk dat er aanvullende educatieve maatregelen nodig zijn, of dat er accentverschuivingen wenselijk zijn.